Nieuwjaarstoespraak 2018

(uitgesproken op 2 januari 2018 door algemeen directeur Arjen Littooij.)

We zijn dit jaar begonnen met een druilerige jaarwisseling, waarin we weer alles uit de kast hebben gehaald om het ook een veilige jaarwisseling te laten zijn.

Ikzelf heb de jaarwisseling op straat doorgebracht. Ik ben de regio doorgetrokken en heb het echte werk weer van dichtbij mogen ervaren.

Het was een drukke, maar beheersbare nacht. In totaal rukten de brandweer en ambulance 896 keer uit.

Bij de brandweer hadden we 28 gebouwbranden, 497 container- en andere buitenbranden en 44 autobranden. Bij de ambulance werden 145 ritten naar het ziekenhuis uitgevoerd, waarvan 8 patiënten met vuurwerkletsel. De meldkamer kreeg veel telefoontjes.

Terugkijkend constateer ik dat we goed waren voorbereid op de jaarwisseling. We hadden veel personeel op straat, ook hebben we de nodige extra voertuigen ingezet. We werkten met decentrale meldkamers, terwijl de centrale meldkamer de prioriteitsmeldingen afhandelde.

Mijn conclusie is dat we met elkaar een mooie prestatie hebben geleverd, dank daarvoor.

Collega’s, de VRR is een uniek, operationeel bedrijf, midden in de samenleving. Een organisatie waar ik trots op ben. Onze organisatie is een belangrijke speler in de Champions League van de Veiligheid. We zijn veel aan de bal, we doen het vaak erg goed en we scoren!

Dalend aantal gebouwbranden

Met 20.000 inzetten heeft de brandweer ook laten zien dat ‘we er altijd zijn’. Het aantal gebouwbranden is in 2017 opnieuw gedaald en steeds meer wordt de brandweer ingezet voor andere vormen van hulpverlening zoals reanimaties, stormschade en wateroverlast.

Het dalende aantal gebouwbranden is een trend die past in onze ambitie van minder incidenten, minder slachtoffers en minder schade. Het is ook een mooi resultaat van de inspanningen van onder andere Veilig Leven, de ‘club van 112’, de wijkbrandweermannen, vergunningverlening en Toezicht, Controle en Handhaving.

We hebben vorig jaar 36 GRIP-incidenten gehad, waaronder de Feyenoordhuldiging, waar we samen met onze partners zoals de politie, havenbedrijf, DCMR en gemeenten de incidentenbestrijding oppakten. Het bevestigt de noodzaak om met de risico’s in deze regio voortdurend de samenwerking te zoeken om de veiligheid te waarborgen.

Spoedritten

Het aantal spoedritten voor de ambulance is in de afgelopen 5 jaar met ruim 30% gestegen. En ook het zogenaamde ‘besteld vervoer’ laat al jaren lang een forse stijging zien. 2017 vormde geen uitzondering op deze trend.

De druk op het personeel neemt toe en de stijgende lijn in aanrijtijden hebben we niet vast kunnen houden. Integendeel, de norm om in 15 minuten ter plaatse te zijn bij een spoedrit komt steeds verder onder druk te staan.

Dit zegt overigens niets over de kwaliteit van de zorg die we bieden, maar het is één van de weinige prestatie-indicatoren die objectief meetbaar zijn.

Rijnmondveilig

Afgelopen jaar is de crisiscommunicatie nadrukkelijk in beeld geweest. Burgers willen steeds sneller en vollediger geïnformeerd worden. De inzet van NL Alert en het uitvallen van de website RijnmondVeilig hebben de nodige stof doen opwaaien.

Maar we zijn er sterker uit gekomen. Rijnmondveilig is robuuster dan enig ander landelijke website, we zetten NL-alert steeds vaker in, we gebruiken social media intensief en we gaan dit jaar bij incidenten push-berichten versturen om te alarmeren en te informeren. Een scala aan instrumenten die in samenhang voor snelle en betrouwbare informatie zorgen.

Alle prestaties online

Op RijnmondVeilig maken we al enkele jaren de inspectieresultaten bij BRZO-bedrijven en kwetsbare objecten openbaar. Vanaf dit jaar zullen we als eerste regio al onze prestaties online zetten. Per gemeente geven we inzicht in incidenten, ambulanceritten, aanrijtijden, inspecties, woningchecks, brandonderzoeken en oefeningen. Iedereen kan zo voor zijn eigen gemeente zien hoe het met de veiligheid is gesteld.

Wat we nadrukkelijk gaan uitbreiden is het in gesprek gaan met de bewoners. Na grote incidenten organiseren we bewonersavonden en we gaan rondetafel gesprekken organiseren om te bezien of we onze prestaties kunnen verbeteren. Veiligheid waarborgen doe je namelijk samen.

Human Resources

De afdeling HR is volop in verandering. Met de vele vraagstukken die op ons afkomen een onmisbare schakel in ons dagelijkse werk. Diversiteit zal daarbij meer dan voorheen aandacht krijgen zodat de VRR meer een afspiegeling van de maatschappij wordt.

Op het gebied van duurzame inzetbaarheid zullen we ons steeds moeten realiseren dat we langer zullen moeten werken. Dit betekent dat vitaliteit en gezond leven en werken een prominente plek krijgen. Met een ziekteverzuim van 4,2 doen we het beter dan alle jaren hiervoor, maar het kan wat mij betreft nog beter.

Nieuwe meldkamer

Het afgelopen jaar hebben we verschillende teleurstellingen te verwerken gehad rond de nieuwe meldkamer. Vertraging in het C2000 netwerk zorgde wederom voor uitstel van de geplande opening.

Maar de samenvoeging van de meldkamers Zuid-Holland Zuid en Rotterdam-Rijnmond zal op 15 mei van dit jaar een feit worden. De samenwerking tussen beide regio’s wordt hiermee nog intensiever.

Dit wordt de eerste meldkamer die de standaard zal worden van de landelijke meldkamerorganisatie.

Scheepsbrandbestrijding & chemisch advies

We weten dat we op het gebied van scheepsbrandbestrijding veel expertise in huis hebben. We gaan het brandbestrijdingsteam op de Noordzee verder ontwikkelen naar een Martime Incident Response Group. Samen met de Gezamenlijke Brandweer, het Havenbedrijf, Rijkswaterstaat en de Veiligheidsregio Zeeland onderzoeken we of de hulpverlening op zee nog beter vorm kan worden gegeven.

Met één van de grootste petro-chemische complexen in onze achtertuin zijn wij nationaal en internationaal een autoriteit op het gebied van industriële veiligheid.

Om hier nog meer regie op te krijgen, hebben wij sinds gisteren de chemisch adviseurs weer onder eigen dak. Door de clustering van deze taak binnen de VRR willen wij dit werkveld de komende jaren een nieuwe impuls geven.

Ook werken we samen met de DCMR bij de ontwikkeling van de haven in Oman en Fujairah en op de BES-eilanden inspecteren we de petrochemische bedrijven.

Hoogbouw

De flatbrand in Londen heeft aangetoond dat brandbestrijding in hoogbouw een specialisme is. De kennis zit in deze regio. Gelukkig is het wetvoorstel voor verdere marktwerking rond brandpreventie aangehouden. Laat dit vooral over aan de brandweer. Dit betekent wel dat we door moeten gaan met het ontwikkelen van een kwaliteitssysteem en onze mensen ook gecertificeerd moeten zijn.

Facilitair en duurzaamheid

Ons facilitair bedrijf is van grote waarde voor het operationele proces. Zij verzorgen jaarlijks een groot aantal aanbestedingen en inkooptrajecten en ondersteunen zowel de hulpverlener op straat en in de kazernes als ook onze kantoororganisatie. Er zijn nieuwe dienstvoertuigen aangeschaft en ook ons vastgoed is flink onderhanden genomen.

Ze werken sinds enkele jaren ook volop aan duurzaamheid: op een aantal daken zijn zonnepanelen geïnstalleerd, de eerste elektrische auto’s rijden rond en afgevoerde spullen worden voor hergebruik aangeboden. We werken mee aan de ontwikkeling van de eerste elektrische ambulance en bij nieuwbouw bouwen we klimaat en CO2 neutraal.

En ‘last but not least’ sluiten we 2017 financieel met een positief resultaat af. Maar we zullen de komende jaren scherp aan de wind moeten zeilen om onze ambities ook betaalbaar te houden.

Dagelijkse leefwereld

Collega’s, de VRR heeft het predicaat ‘beste overheidsorganisatie van het jaar’ in 2017 op veel fronten waargemaakt en blijft dat ook in 2018 doen.

Er is hier geen dag saai en iedere dag moeten we scherp en alert zijn. Niet alleen voor ons zelf maar vooral voor al die inwoners in de regio.

We verlaten steeds meer de systeemwereld waarin we nog te veel zitten en stappen in de leefwereld waar burgers dagelijks mee te maken hebben.

Dat is belangrijk want het creëren van een veilige leefomgeving is absoluut onze core business. Maar we kunnen dat alleen in verbinding met de burgers, instellingen en besturen in onze regio. Pak het nieuwe beleidsplan er maar eens bij.

Belangrijke onderwerpen

Ik wil een viertal onderwerpen met jullie delen die wat mij betreft in 2018 enkel en alleen in verbinding met elkaar besproken, opgelost en georganiseerd kunnen worden en waar ik mij hard voor ga maken:

Beoordelen op aanrijtijden

Ik vind het beoordelen van de prestaties van de brandweer alleen op aanrijtijden achterhaald

Bij een aantal blusgroepen lukt het overdag niet meer om voldoende bezetting te hebben en is de 8-minutennorm niet haalbaar. Om de brandweerzorg in de hele regio te waarborgen zal de beschikbaarheid van vrijwillige brandweermensen hoog op de agenda staan.

We willen ook beoordeeld worden op vakbekwaamheid, kennis en paraatheid. Met behulp van BI nog slimmer inzetten van mens en middelen.

Dat betekent dat we ook in 2018 in verbinding met gemeenten, vrijwilligers, ondernemingsraad en ketenpartners moeten nadenken over o.a. flexibele voertuigbezetting, flexibele kazernering en paraatheid, capaciteit en beschikbaarheid invullen op basis van risico’s.

Het Plan Brandweerzorg is daar een goede basis voor.

Out of the box-maatregelen voor de ambulance

Ik wil de Ambulance-problemen oplossen met out of the box-maatregelen.

In de drang om de zorgketen efficiënter te organiseren, dreigt de ambulancedienst het afvalputje te worden. Wie zien hierdoor een fikse toename van het aantal ambulanceritten die we niet kunnen verzorgen vanwege het grote aantal vacatures voor ambulanceverpleegkundigen.

We hebben al veel gedaan maar door de krappe arbeidsmarkt zijn deze vacatures niet te vervullen. En dit vindt vooral zijn weerslag in grote steden.

Met lede ogen zie ik dat uitzendbureaus floreren die boven de wettelijke CAO betalen en waardoor we dure arbeidskrachten moeten inhuren.

Het vervullen van de vacatures krijgt de hoogste prioriteit. In samenwerking met de acute zorgketen wordt een opleidingsplan opgesteld en er wordt met ziekenhuizen samengewerkt om personeel te werven.

Maar er zal structureel meer opleidingscapaciteit moeten komen om ook in de toekomst ambulancezorg te kunnen blijven leveren.

We hebben een recruiter aangetrokken om de markt creatief af te struinen. De voorzitter van de VRR heeft eerder gepleit voor een hoger aanvangssalaris voor ambulanceverpleegkundigen.

Maar om het probleem op korte termijn op te lossen wil ik ook in gesprek gaan over een grote steden toeslag voor verpleegkundigen, een bonus op een tijdelijk contract of het werven van verpleegkundigen in het buitenland. Dit is ongetwijfeld voer voor discussie maar ik zoek naar oplossingen.

De ambulance zal er altijd zijn, maar we kunnen de gaten die elders in de zorgketen zijn ontstaan niet allemaal dichtrijden als de vacatures op korte termijn niet vervuld worden.

Overigens zijn de ontwikkelingen in de ziekenhuis- en ambulancewereld ook van invloed op opgeschaalde zorg. De GHOR monitort voortdurend of er nog voldoende ziekenhuiscapaciteit is bij calamiteiten en bij grote evenementen moet de medische opvang steeds gewaarborgd blijven. Ook dit jaar zullen we daarbij een stevig beroep doen op de vrijwilligers van het Noodhulpteam+

Brandveiligheid in wooncomplexen voor ouderen

Ik constateer dat de brandveiligheid in wooncomplexen voor ouderen niet op orde is. Ik maak me daar ernstige zorgen over en ik wil dat verbeteren.

Sinds de brand in het Lichtpunt in april 2014 hebben we dit thema op de agenda gezet. Maar ik zie nog te weinig verbetering. Het beeld dat ouderen door de brandweer met een hoogwerker van het balkon worden gered, is een plaatje dat je niet wilt zien.

Dit jaar organiseert de VRR een conferentie hierover en ik roep de gemeenten, woning- en zorgcorporaties en andere instellingen op om hier niet vrijblijvend aan deel te nemen. Want in co-creatie zit de kracht van de verbinding.

Ik verwacht van bestuurders van woningbouwcorporaties en zorginstellingen op het gebied van brandpreventie meer maatregelen dan enkel het voldoen aan de minimum eisen uit het bouwbesluit.

Als bestuurder moet je er wakker van liggen als je er niet van overtuigd bent dat de brandveiligheid in je complexen op orde is.

Na de brand aan de Soderblomplaats moesten we zelfs onderhandelen over het ophangen van rookmelders en heeft de VRR daar uiteindelijk zelf aan meebetaald. Ik vind dit maatschappelijk niet te verkopen.

Als het aan mij ligt worden in alle seniorenwoningen verplicht rookmelders opgehangen, gaat het bij het besteden van de WMO-gelden ook nadrukkelijk over brandveiligheid en moet je in seniorencomplexen ieder jaar verplicht een ontruimingsoefening houden.

Het staat allemaal niet in de wet maar maatschappelijke verantwoordelijkheid moet je gewoon nemen en moet je je niet achter een wet verschuilen.

Terrorismegevolgteams

Ik vind de vraag gerechtvaardigd voor het instellen specialistische terrorismegevolgteams bij brandweer en ambulance.

De VRR bereidt zich steeds verder voor op nieuwe vormen van crisis. We moeten ons weerbaar maken tegen de gevolgen van cyberaanvallen, de verandering van het klimaat, langdurige uitval van stroom en terrorisme.

De ervaringen bij aanslagen, oa in Manchester, hebben geleerd dat het langere tijd duurt voordat de maatschappij herstelt na een aanslag. Hier moeten we onze eigen crisisorganisatie op voorbereiden maar ook de wereld daarbuiten.

De afhandeling van een aanslag is voor hulpverleners geen business as usual. Dit betekent dat we moeten investeren in multidisciplinair opleiden, trainen en oefenen, in nazorg voor personeel en in beschermende maatregelen.

De vraag is gerechtvaardigd of we –in navolging van Engeland en België- bij brandweer en ambulance specialistische teams moeten opleiden.

Ik ben hier voorstander van en wil dit vraagstuk graag met andere regio’s en samen met het ministerie oppakken. Het past wat mij betreft ook in de extra financiële middelen die zijn vrijgemaakt voor terrorismebestrijding.

Beste mensen, ik ga afronden.

Tijdens de ambtseedbijeenkomsten ben ik altijd weer positief verrast over het grote aantal nieuwe collega’s die de VRR als werkgever hebben gekozen.

Het zijn mensen als u en ik met dromen en wensen voor vandaag en morgen. Stuk voor stuk vertrouwen ze in de belofte van onze VRR. Zoals wij hier vanochtend ook vol vertrouwen het nieuwe jaar tegemoet treden. We hebben dat vertrouwen omdat we weten wat we al veel voor elkaar hebben gekregen en wat we aan elkaar hebben.

Zo bouwen we samen verder aan de VRR-organisatie. Ieder van ons met haar of zijn eigen talent.

Ik wil jullie daar, namens de gehele directie, voor bedanken. Voor al jullie werk, jullie samenwerking, jullie medewerking en jullie vertrouwen. Zonder kan de VRR niet. Echt niet. We moeten het met en voor elkaar doen.

Ik reken op jullie en jullie kunnen weer op ons rekenen.