PTSS is als een bal onder water
Bedrijfspsycholoog Thérèse van Mil werkt bij het Team Vitaliteit, dat zich richt op fysiek en mentaal gezonde en fitte medewerkers. Beleidsadviseur vitaliteit Sandra van Velzen is coördinator van het team. Een van de dingen waar zij zich samen hard voor maken is een goede aanpak van PTSS (posttraumatische stressstoornis).
Dit artikel verscheen eerder in ons magazine SAMEN #5.
Hoe erg is PTSS?
Thérèse: “PTSS kun je ontwikkelen als je iets schokkends of ingrijpends meemaakt en dat niet goed verwerkt. De traumatische gebeurtenis blijft je dan achtervolgen in nachtmerries, maar ook overdag in flashbacks. Wat ik ook zie gebeuren, is dat mensen het stilstaan bij die traumatische gebeurtenis juist krampachtig gaan vermijden. In beide gevallen kun je je zo slecht gaan voelen, dat je belemmerd wordt in alles wat je doet. Ik vergelijk het met een bal die je uit alle macht onder water probeert te houden. Die bal glipt onherroepelijk een keer uit je handen, breekt door het wateroppervlak en springt dan in alle hevigheid omhoog.”
Is PTSS vooral iets voor operationele functies?
Thérèse: “PTSS kan iedereen krijgen die iets heftigs meemaakt. Onze hulpverleners hebben wel een vergrote kans omdat zij soms heftige dingen meemaken. Als je zo’n ingrijpende gebeurtenis niet goed verwerkt, kruipt dat onder je huid. Er zijn wel signalen waaruit je kunt afleiden dat je een traumatische ervaring niet goed verwerkt hebt. Veel voorkomende signalen zijn dat je lichtgeraakt bent, spanning en onrust voelt, slecht slaapt en niet naar plekken toe wil die je herinneren aan die traumatische ervaring. Voor onze hulpverleners komt daar nog bij: je sluit je af voor bepaalde meldingen. Het kan overigens gaan om ervaringen die je kort geleden hebt gehad, of juist lang geleden. En het kan ook nog om een opeenstapeling van meerdere incidenten gaan. Dat maakt het soms lastig de vinger op de zere plek te leggen. Natuurlijk trainen we onze collega’s op het voorkomen en signaleren van PTSS, maar óók de organisatie draagt de verantwoordelijkheid voor goede begeleiding van collega’s die vanwege hun werk mentale klachten krijgen.”
Hoe pakt de VRR die verantwoordelijkheid op?
Sandra: “De VRR heeft in 2020 een bedrijfspsycholoog aangesteld, mede om die verantwoordelijkheid goed op te pakken. En in januari 2023 heeft de afdeling HR het Team Vitaliteit opgericht. Daar maken Thérèse en ik deel vanuit, samen met de verzuimanalist, externe bedrijfsartsen en de bedrijfsmaatschappelijk werker. We gaan trainingen organiseren voor operationeel leidinggevenden en nieuwe operationele medewerkers, zodat zij de signalen van mentale overbelasting kunnen herkennen. Natuurlijk stellen zij niet zelf de diagnose, maar zij kunnen wel afwijkend gedrag signaleren.
Samen met Team Collegiale Ondersteuning organiseren we ook partneravonden. Mensen die dichtbij een persoon met PTSS staan, zijn er ook bij gebaat de symptomen te herkennen en tijdig aan de bel te trekken. En dan willen we ook heel graag periodiek mental check-up-gesprekken gaan voeren met alle operationele medewerkers om de vinger aan de pols te houden. Liefst één keer per twee jaar. De VRR neemt PTSS niet alleen serieus, we handelen er ook naar. Dat maakt het echt waardevol.”
Tekst: Nienke Landre
Foto: Lennaert Ruinen